Początkowe objawy Inwazyjnej Choroby meningokokowej (IChM) są niespecyficzne i mogą przypominać
przeziębienie lub grypę, a IChM już w ciągu 24h może doprowadzić do sepsy, zapalenia
opon mózgowo-rdzeniowych lub sepsy z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, które to są stanami bezpośredniego zagrożenia życia1.
Pojawić się może:
Gorączka
Bół głowy
Nudności
Brak apetytu
Ogólneosłabienie
organizmu
Rozdrażnienie
Wszystkie te objawy są na tyle niecharakterystyczne, że rozpoznanie choroby bywa trudne. Zdarza się, że na tym etapie nie budzą jeszcze niepokoju rodzica, który stara się pomóc dziecku na własną rękę. Z czasem, kiedy choroba postępuje, dochodzą nowe objawy, jednak mogą one różnić się w zależności od wieku chorego. Nie zawsze występują w określonej kolejności, a część z nich może się w ogóle nie pojawić2.
Wszystkie te objawy są na tyle niecharakterystyczne, że rozpoznanie choroby bywa trudne. Zdarza się, że na
tym etapie nie budzą jeszcze niepokoju rodzica, który stara się pomóc dziecku na własną rękę. Z czasem, kiedy choroba postępuje, dochodzą
nowe objawy, jednak mogą one różnić się w zależności od wieku chorego. Nie zawsze występują w określonej kolejności, a część z nich
może się w ogóle nie pojawić2.
Tymczasem IChM rozwija się błyskawicznie i w ciągu 24 GODZIN może
zakończyć się śmiercią3. Dlatego też kluczowe jest poznanie tych najbardziej
charakterystycznych objawów choroby, uważne obserwowanie dziecka i niezwlekanie
z udaniem się do lekarza w przypadku pojawienia się budzących nasz niepokój symptomów. W przypadku
zakażenia meningokokami godziny, a nawet minuty, mogą decydować o jego zdrowiu i życiu dziecka.
U dzieci w różnym wieku inwazyjna choroba meningokokowa może objawiać się w różny sposób.
Jaki
przebieg jest najbardziej charakterystyczny w różnych kategoriach wiekowych?
Objawy zakażenia meningokokami u niemowląt
U rocznego dziecka i dzieci do 1. roku życia na początku zazwyczaj pojawia się brak apetytu, gorączka,
wymioty, senność, drażliwość. Z czasem może dołączyć biegunka, nienaturalny kolor skóry, obniżone
napięcie mięśniowe, trudności w oddychaniu, ból nóg i wysypka wybroczynowa, która jest
charakterystycznym objawem sepsy. Po około 9 godzinach do symptomów mogą dołączyć zimne dłonie i stopy,
a później światłowstręt, drgawki, sztywność karku, uwypuklenie ciemiączka, a nawet utrata przytomności.
Objawy zakażenia meningokokami u dzieci do 5. roku życia
U dzieci w tym wieku objawy są bardzo podobne, jak u maluszków,
natomiast wcześniej - niż u dzieci młodszych - może się u nich pojawić ból nóg.
Natomiast później niż u niemowlaków pojawia się wysypka wybroczynowa. Dzieje się to około 9 do 12 godzin od zakażenia,
towarzyszyć jej mogą: drgawki, nienaturalny kolor skóry, wymioty, światłowstręt, sztywność karku, biegunka,
a nawet zaburzenia świadomości i utrata przytomności⁵.
Objawy zakażenia meningokokami u dzieci w wieku szkolnym
Im dziecko starsze, tym najbardziej charakterystyczny objaw inwazyjnej choroby meningokokowej,
jakim jest wysypka meningokokowa, pojawia się później. Do tego czasu minąć może nawet kilkanaście
godzin, w ciągu których u dziecka może pojawić się ból głowy, wymioty czy nienaturalny kolor skóry. Utrata przytomności, czy trudności z oddychaniem mogą pojawić się około
dobę od początkowych objawów zakażenia.
Chcesz poznać kolejność występowania objawów w zależności od wieku dziecka7?
Do 1 roku
1-4 lata
5-14 lat
-
Brak apetytu
-
Gorączka
-
Wymioty
-
Senność
-
Drażliwość
-
Biegunka
-
Nienaturalny kolor
skóry -
Obniżone napięcie
mięśniowe -
Trudność
w oddychaniu -
Ból nóg
-
Wysypka wyborczynkowa
-
Zimne dłonie i stopy
-
Światłowstręt
-
Drgawki
-
Sztywność karku
mięśniowe -
Utrata przytomności
-
Uwypuklenie ciemiączka
-
Wzmożone pragnienie
-
Senność
-
Brak apetytu
-
Ból nóg
-
Drażliwość
-
Wymioty
-
Gorączka
-
Trudnośc w oddychaniu
-
Ból głowy
-
Ból
gardła -
Nienaturalny kolor
skóry -
Sztywność karku
-
Biegunka
-
Wysypka wyborczynkowa
-
Zimne dłonie i stopy
-
Zaburzenia świadomości
-
Drgawki
-
Światłowstręt
-
Obniżone napięcie
mięśniowe -
Utrata przytomności
-
Ból głowy
-
Brak apetytu
-
Nienaturalny kolor
skóry -
Gorączka
-
Wymioty
-
Ból głowy
-
Brak apetytu
-
Nienaturalny kolor
skóry -
Zimne dłonie i stopy
-
Sztywność karku
-
Wysypka wyborczynkowa
-
Światłowstręt
-
Drgawki
-
Biegunka
-
Utrata przytomności
-
Trudność
w oddychaniu
Zakażenie meningokokami jest niebezpieczne również dla młodych dorosłych3. W ich przypadku na
samym początku zakażenia pojawić może się - poza bólem głowy i gardła - wzmożone pragnienie.
Gorączka może wystąpić nawet po 8 godzinach od zakażenia, natomiast wysypka wybroczynowa
zazwyczaj nie występuje zupełnie! Bez tego charakterystycznego objawu właściwe rozpoznanie
choroby bywa jeszcze trudniejsze, a diagnoza może być opóźniona w czasie.
Po około dobie od zakażenia chory może stracić świadomość, przytomność i na tym etapie mogą
pojawić się drgawki.
Dowiedz się w jakiej kolejności objawy mogą pojawić się u młodych dorosłych7.
15 - 16 lat
-
Wzmożone pragnienie
-
Ból głowy
-
Ból
gardła -
Gorączka
-
Wymioty
-
Drażliwość
-
Brak apetytu
-
Ból nóg
-
Trudnośc w oddychaniu
-
Zimne dłonie i stopy
> -
Senność
-
Sztywność karku
-
Biegunka
-
Ból głowy
-
Brak apetytu
-
Nienaturalny kolor skóry
-
Utrata świadomości
-
Utrata przytomności
-
Drgawki
Najbardziej charakterystycznym objawem inwazyjnej choroby meningokokowej jest wysypka wybroczynowa.
Nie występuje ona zawsze, jednak ZAWSZE powinna być sygnałem do natychmiastowego skontaktowania się z lekarzem.
Oznacza ona bowiem to, że bakterie są we krwi i doszło do uszkodzenia naczyń krwionośnych.
Wysypka wybroczynowa może pojawić się w każdym miejscu ciała dziecka i mieć postać małych, czerwonych punkcików o
rozmiarze 1-2 mm (łebka od szpilki), które nie bledną pod wpływem nacisku. Czasami plamki zlewają się w jedność, więc
warto być czujnym przy każdej tego typu zmianie. Może pojawić się ona dosłownie wszędzie: za uchem, między palcami,
a u chłopców nawet na mosznie4.
Czy każda wysypka musi świadczyć o rozwoju inwazyjnej choroby meningokokowej? Otóż nie! To co
ją wyróżnia to fakt, że nie blednie pod wpływem nacisku. Czy tak się
dzieje można sprawdzić przy pomocy testu szklanki.
Jego przeprowadzenie jest bardzo proste. Należy wziąć przezroczystą szklankę i przyłożyć
ją bokiem lub dnem (jeśli jest wystarczająco cienkie) do miejsca na ciele, w którym pojawiła
się wysypka. Jeśli pod wpływem nacisku czerwone plamki znikają oznacza to, że prawdopodobnie
nie doszło do zakażenia meningokokami. Jeśli natomiast w dalszym ciągu widać je przez szkło – należy
natychmiast skontaktować się z lekarzem2.
Jak wykonać test szklanki?
Przyciśnij szklankę do skóry z wysypką i sprawdź, czy plamki znikną.
Wysypka zniknęła pod naciskiem szklanki.
Prawdopodobnie nie doszło do zakażenia meningokokami.
Wysypka wybroczynowa nie blednie pod naciskiem szklanki.
Chory powinien w trybie pilnym trafić do lekarza6!
